Κερατόκωνος (keratoconus)

Τι ακριβώς είναι ο κερατόκωνος και πότε εμφανίζεται;

Ο κερατόκωνος (keratoconus) είναι μια οφθαλμική κατάσταση στην οποία η φυσιολογική δομή – σχήμα του κερατοειδούς χιτώνα σταδιακά λεπταίνει, δημιουργώντας έναν κωνικού τύπου κερατοειδή (φανταστείτε το όπως ένα ‘βυζούνι’ σε λάστιχο αυτοκινήτου που χτύπησε δυνατά σε κάποια ανωμαλία του δρόμου). Η εξελισσόμενη λέπτυνση του κερατοειδούς επιδρά στην ποιότητα της όρασης. Τις περισσότερες φορές προσβάλλει και τους 2 οφθαλμούς (αμφίπλευρα) και σε προχωρημένο στάδιο είναι εφικτό να εντοπιστεί ακόμα και με γυμνό οφθαλμό (χωρίς μικροσκόπιο).

Η διαταραχή συνήθως κάνει την εμφάνισή της σε νεαρούς ενήλικες και επηρεάζει τα πιο παραγωγικά χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου. Στα αρχικά στάδια χαρακτηρίζεται σαν προοδευτικώς εξελισσόμενος ανώμαλος αστιγματισμός που προσωρινά μπορεί να διορθωθεί με γυαλιά. Στη συνέχεια η πάθηση μπορεί να συνοδεύεται από μέτρια αλλά και σοβαρή πτώση της οράσεως.

Αίτια

Ποιος αποκτά κερατόκωνο;

Μια από τις βασικές αιτίες, χωρίς αυτό να έχει αποσαφημιστεί πλήρως, είναι η κληρονομικότητα. Έχει διαπιστωθεί ότι o κερατόκωνος εμφανίζεται σε 1 από 2000 άτομα στο γενικό πληθυσμό. Αρχικά διαγιγνώσκεται σε νέους ανθρώπους στην εφηβεία ή στην αρχή της ενήλικης ζωής. Έχει βρεθεί σε όλες τις χώρες του κόσμου και γενικότερα δεν έχει γεωγραφική, πολιτισμική ή κοινωνική εντόπιση.

Ο κερατοειδής είναι θα λέγαμε το ‘παράθυρο’ του οφθαλμού, γιατί είναι υπεύθυνος για τη διάθλαση του φωτός που φτάνει στον οφθαλμό. Επομένως, ανωμαλίες και τραυματισμοί στον κερατοειδή επηρεάζουν τον τρόπο που κυριολεκτικά βλέπουμε τον κόσμο και καθιστούν δύσκολη την πραγματοποίηση απλών εργασιών, όπως η οδήγηση, η παρακολούθηση τηλεόρασης ή η ανάγνωση ενός βιβλίου. Ο κερατόκωνος μπορεί να εξελίσσεται για περισσότερα από 20 χρόνια, ενώ κάθε οφθαλμός μπορεί να επηρεάζεται διαφορετικά.

Συμπτώματα

Βασικά συμπτώματα:

Τα κυριότερα συμπτώματα της νόσου είναι:

• φωτοφοβία (φωτοευαισθησία)
• παραμορφωμένη όραση
• θολή όραση
• μείωση οπτικής οξύτητας

Τρόποι αντιμετώπισης

Τρόποι αντιμετώπισης:

• γυαλιά ή και φακοί επαφής: χρησιμοποιούνται στα αρχικά στάδια της νόσου, κυρίως για να αποκαταστήσουν τα διαθλαστικά σφάλματα (π.χ. μυωπία ή ανώμαλος αστιγματισμός). Όμως ενώ η πάθηση εξελίσσεται, σύντομα τέτοια μέσα αποδεικνύονται αναποτελεσματικά. Ένας μεγάλο ποσοστό ασθενών κάνουν χρήση ημίσκληρων ή σκληρών ημιδιαπερατών κερατοκωνικών φακών για χρόνια
• Corneal Collagen Cross Linking (C3R/CXL): μια πρωτοποριακή θεραπεία με ενθαρρυντικά αποτελέσματα που χρησιμοποιεί φωτοσυνθετικούς παράγοντες, όπως η ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β12) και υπεριώδη ακτινοβολία UV-A (διασύνδεση κολλαγόνου με υπεριώδη ακτινοβολία – πολλαπλασιάζονται οι δεσμοί μεταξύ των δοκίδων κολλαγόνου του κερατοειδούς και ισχυροποιείται έτσι η αντοχή-στιβαρότητά-σκληρότητά του)
• ICRS – Intrastromal Corneal Ring Segments: εισαγωγή ενδοστρωματικών κερατοειδικών δακτυλίων. Η μέθοδος ενίσχυε τη δομική ακεραιότητα του κερατοειδούς (ομαλοποίηση τοπογραφικής εικόνας), αποτρέποντας έτσι την περαιτέρω πτώση της οράσεως του κερατοκωνικού οφθαλμού
• Κερατοειδικό ένθεμα Xenia: ένας κυκλικός δίσκος διασυνδεδεμένου κολλαγόνου, πάχους 40 μm και διαμέτρου 8 mm, που τοποθετείται σε ειδική «τσέπη» στον κερατοειδή χιτώνα με τη βοήθεια femtosecond laser, σε προκαθορισμένο βάθος και με απόλυτη ακρίβεια. Το ένθεμα αυξάνει το πάχος του κερατοειδούς και ενισχύει τη βιομηχανική σταθερότητα και την αρχιτεκτονική του ιστού, ο οποίος λόγω του κερατόκωνου εμφανίζει προχωρημένη χαλάρωση. Παράλληλα, συμβάλλει στη διαμόρφωση της καμπυλότητας της πρόσθιας και της οπίσθιας επιφάνειας, βελτιώνοντας έτσι την οπτική οξύτητα.
• Μεταμόσχευση κερατοειδούς (κερατοπλαστική) μερικού ή ολικού πάχους: όταν συναντάται περιστατικό με κερατόκωνο σε πολύ προχωρημένο στάδιο (όταν ο κερατοειδής ‘τρυπάει’ / ‘σχίζεται’ / ‘καταστρέφεται’)

Τι περιλαμβάνει ο έλεγχος;

Τι ακριβώς περιλαμβάνει ένας πλήρης προεγχειρητικός έλεγχος για Κερατόκωνο;

• κλινική εξέταση των οφθαλμών σε σχισμοειδή λυχνία (slit lamp)
• τοπογραφία (corneal topography): διεξοδικός έλεγχος της πρόσθιας και οπίσθιας επιφάνειας του κερατοειδή χιτώνα
• κερατομετρία (keratometry)
• μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης (intraocular pressure)
• κυκλοπληγική σκιασκοπία (cycloplegic skiascopy)
• παχυμετρία (corneal pachymetry): ακριβής μέτρηση του κερατοειδικού πάχους, στοιχείο για την επιλογή διαθλαστικής τεχνικής
• κορομετρία(pupilometry): μέτρηση της κόρης κάθε οφθαλμού
• αμπερρομετρία (abberometry): αναλυτική μελέτη της διαχείρισης του φωτός από τον οφθαλμό, στοιχείο για τη σχεδίαση της θεραπείας (εκτροπές)
• διαθλαστικό έλεγχο (refractive check): ακριβής μέτρηση των διαθλαστικών σφαλμάτων (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός) και πιστοποίηση σταθεροποίησης εκείνων